మనసుకు ఏది హాయి.. ఏది సోగయం, ఏది మైకం, ఏది మరపు రత్నాలలో లేని సొగసు, మణులలో లేని మెరుపు, ధనంలో, బంగారంలో నగల్లోలేని ఆనందం మంచి మనసులో, ఆప్యాయతలో ఉంది. స్వచ్ఛమైన మనసులు ఎందుకు అల్లుకుంటాయో తెలుసుకునే లక్షణం కొందరికే సొంతం. నిశ్చలమైన ప్రేమ, అరమరికలు లేని ప్రేమ విజయం సాధించాలంటే.. ఈ భారతావని మెదడు పురిటి బిడ్డంతే ఉంది మరి. కులం, మతం, ధనం, అంతస్తుల తూకాల మధ్య వేలాడుతుంది. పరువు ప్రతిష్టల అంచుల తేడాలో తూగలేక ఊగిసలాడుతూనే ఉంది.
ఆడదాని మనసు ఎరిగి వివాహాలు జరిగితే ఇక చెప్పేదేముంది. ఆడదాని మనసు తెలుసుకోగలిగితే ఇక ఇంత ఉపోద్ఘాతం ఎందుకు. మనసులో మాయలేని మనిషిలేడు. ఉన్న కాస్త జీవితాన్ని ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసుకుని, ఆస్తులనీ, అంతస్తులనీ, బంగారాలని, పరువని, నరకానికి ద్వారాలు తెరిచేది మనమే..
ఆ మండువాకి సత్యవతే అందం. ఆమె లేని ఇల్లు పాడు బడింది. చెప్పుకొచ్చిన కథలో.. తొలి పేరాల్లోనే బీటలువారిన నేల, పగుళ్లు తేలిన వసారా, మండువా, గోడలు, ఎటు చూసినా ఈన్యం. ఎటు చూడు నిర్మానుష్యంతో, నిర్లక్ష్యంతో ఉన్న ఆ చావిట్లో ప్రాణాలు అరచేత పెట్టుకుని ఆఖరి ఘడియల్లో ఉన్నాడు సుబ్బారాయుడు. అతని కోసం పట్నవాసం పోయిన తమ్ముళ్ళు, మరదళ్లు చూట్టాలు వస్తున్నారు. కడ చూపు చూసేందుకు. ఎవరు వచ్చినా ప్రాణం పోయేదే..
వెనుకటి కథనంతా నెమరేసుకుంటుంది అక్కమ్మ. ఆ ఇంటి సౌభాగ్యం, వెలుగు సత్యవతే. చిట్టి చిలకతో ఆటలాడుతూ ఇల్లంతా కలియతిరిగడం నుంచి అమాయకంగా చెంగయ్యరాయుడి మీద చూపించిన ప్రేమ వరకూ ఉత్త పిచ్చి పిల్ల సత్యవతి, ఆ ఇంటికి ఓ పెదపాలేరల్లే వచ్చాడు చెంగయ్యరాయుడు అక్కడి వాళ్ళు అలానే చూసారు అతన్ని, మరి అతగాడు ఆమె మీద వల్లమాలిన వాత్సల్యం చూపించాడు. పెద్దలకిదేం పట్టలేదు.ఈర్ష్య పడ్డారు. కసురుకున్నారు, నలుగురూ గమనిస్తారేమోనని కంగారు పడ్డారు.
ఎక్కడ పరువు పోతుందోనని మునసబుగారు మాట్లాడి పంపేసాడు. డబ్బు సంపాదించుకు వస్తానని చెప్పి దేశం పోయాడు చెంగలరాయుడు. డబ్బు తెచ్చేదాకా ఆగినవారేనా.. పిల్లకి పెళ్లి చేసి పంపేసారు. తొలిరాత్రి ముస్తాబు కాగానే అత్తారింటి నుంచి పారిపోయింది సత్యవతి. పోలాలకు అడ్డంపడి , వాగును దాటి ఇంటికి చేరుకుంది తెల్లారకట్ట. ఆమెని చూసి ఇంట్లో అంతా నోళ్ళు నొక్కుకున్నారు. వదినలు శాపాలు పెట్టారు. అన్నలు తలలు దించుకున్నారు.
వాళ్లకు పరువు సంగతే కానీ, పిల్లదాని మనసు అక్కర్లేకపోయింది. అదే అర్థం అయితే కథేముంది ఇక. మళ్లీ పంపారు కాపురానికి, దయ్యం పట్టిందన్నారు. పూజలు చేయించారు. ఊరంతా చెప్పుకుంటుందని, ఆడి పోసుకుంటుందని తెగ ఇబ్బంది పడిపోయారు. ఎవరికీ ఆమె మనసు అక్కర్లేదు. ఎవరికీ ఆమె ఊసు లేదు. చిలకమాత్రం పంజరం నుంచి పాట పాడేది. తన ఇంటికి రాకపోతే ఎటు పోతుంది సత్యవతి.
మళ్ళీ వచ్చింది పుట్టింటికి, మళ్లీ మళ్లీ వస్తూనే ఉంది. అన్నలకు పరువు మీద బెంగేసింది. ఓనాడు నరికేస్తానన్నాడు పెద్దన్నగారు అత్తిల్లు దాటి వస్తే.. కూడా తీసుకెళ్ళి దింపి వచ్చాడు. అదే ఆఖరు ఇక సత్యవతి మళ్ళీ రాలేదు. అత్తవాళ్ళు తమ దగ్గరకు రాలేదన్నారు. మునసబుగారు మంచం పట్టాడు. బెంగ పడ్డాడు. ప్రాణం విడిచాడు. సుబ్బారాయుడి తీరులో కూడా మార్పు వచ్చింది. నెమ్మదిగా దివాణం అంతా కరిగిపోసాగింది. కోడెద్దులు, పాడి, పంట, సంపదా అంతా తరిగిపోయాయి. ఈన్యం అంతా ఆవరించింది. అప్పులు మిగిలాయి. ఒక్కొక్కరుగా ఇల్లు వదిలి సంసారాలను పట్నం తీసుకుపోయారు. ఎవరికీ ఆ ఇల్లు అచ్చిరాలేదు. సుబ్బారాయుడు మాత్రం అక్కడే ఉండిపోయాడు. ఆ మొండి గోడల మధ్య మొండిగా కాలం వెళ్ళదీసాడు.
ఇప్పుడు ఆఖరి రోజులు అంతా చుట్టూ ఉన్నా సత్యవతి గురించి ఎదురుచూస్తున్నాడు. అన్నట్టు సత్యవతి ఎటుపోయింది. ఎక్కడకు పోయింది. అదీ అతను మాత్రమే చెప్పాలి. అతనే చెప్పాడు చివరిగా తను రాదని, వాగులో కొట్టుకుపోయిందని, నా చేతులతోనే వాగులోకి వదిలేసానని. ఆ మనో వ్యాధితోనే ప్రాణాలు వదిలాడు.
ఇంతకీ సత్యవతికి ఏమైంది. పరువుకోసం ప్రాణాలు వదిలేసిందా.. తను చనిపోతానని ముందే తెలుసా.. అసలు ఊహకైనా ఆ ఆలోచన ఉందా ఆమెకు. పదే పదే పుట్టినింటికి ఎందుకు వచ్చింది. ఎటుపోతుంది పాపం ఆమెకు ఏం తెలుసును. ఆ ఇల్లుకాకపోతే మరేం ఎరుగుదును.
అదే ఇప్పటి సత్యవతి అయితే ఏం చేసేది?
పెళ్ళి ఇష్టంలేదని తెగేసి చెప్పేదా.. ప్రేమించిన వాడితో వెళ్ళిపోయేదా.. లేక పెళ్ళి చేసుకుని వెళ్ళినా భర్తను మట్టుబెట్టి, ప్రియుని చేరుకునేదా.. లేక పతివ్రతగా మిగిలిపోవాలని అత్తింటి పరువు నింపే మహా ఇల్లాలుగా మారిపోయేదా.. ఏమో.. ఏమైనా కానీ..
(కళ్యాణీ సుందరీ జగన్నాథ్ .. చక్కని రాత, శైలని చెప్పడం తేలికే.. కథరాయగలిగితే రాత అదే వస్తుంది. కానీ ఎక్కడ పట్టుకుందో ఈ కథని, ఎక్కడ చిక్కిందో ఆమెకు సత్యవతి, ఎక్కడ చూసిందో, విన్నదో ఈగాథ, ఎలా ఎలా ఆమె మనసులో పురుడు పోసుకుందో కదా.. ఎంత అన్యాయం అయిపోయింది సత్యవతి అని మనసు మెలితిప్పుతుంది. అదే నేనైతే...... ఏమో)
