Friday 22 November 2013

విలువల్ని నిలదీసే శారద నవలలు

శారద గారి అసలు పేరు ఎస్. నటరాజన్ గారు. ఈయన తమిళదేశస్తుడు. పన్నెండేళ్ళప్పుడు తెనాలి వచ్చారు. చిన్ననాటి నుండి తమిళ సాహిత్యంపై మక్కువతో ఆ వయసులోనే పలు రచనలు చదవారు. తనకున్న పఠనాశక్తి వల్ల తెనాలి రాగానే తెలుగు భాష కూడా నేర్చుకొని ఎన్నో రచనలు చదవడమే కాక తోటివారికి చెపుతుండేవారు.

నటరాజన్ గారు తెలుగు భాషలో పలు కథా, నవలా రచనలను చేసారు. వారి మొదటి రచన “ప్రపంచానికి జబ్బు చేసింది”. ఆయన రచనల్లో నేను ప్రస్తుతం చదివింది పర్‌స్పెక్టివ్స్ వాళ్లు ప్రచురించిన “శారద నవలలు”. ఇందులో మెుత్తం మూడు నవలలు ఉన్నాయి. అవి: “ఏది సత్యం”, “మంచీ చెడు”, “అపస్వరాలు”.

ఏది సత్యం

పార్వతి భర్త సాంబశివరావు. రైసు మిల్లులో సూపర్ వైజర్ గా పనికి కుదిరాడు. వారి సంసారం చక్కగా సాగుతున్న తరుణంలో, సాంబశివరావుకు రైసు మిల్లులో ఒక ప్రమాదం జరిగి కాలు విరిగిపోతుంది. అప్పటి వరకు ఎంతో సంతోషంగా, సుఖంగా సాగుతున్న వారి సంసారంలో కష్టాలు ప్రవేశించాయి. ఇల్లు గడవడం భారంగా మారింది. సంసార భాధ్యత అమాయకురాలైన పార్వతి పై పడింది. పొరుగింటి వారి సహాయంతో చిన్న ఉద్యోగంలో చేరింది పార్వతి.
పార్వతి ఉద్యోగం చేయడం సాంబశివరావుకు ఇష్టం ఉందదు గానీ, పొరుగు వారి బలవంతం మీద, ఇల్లు గడవడానికి వేరే మార్గం లేక ఒప్పుకుంటాడు. రోజంతా ఇంటిపట్టున ఒంటరిగా గడిపే సాంబశివరావు పార్వతి మీద అకారణంగా ద్వేషాన్నీ, అనుమానాన్నీ పెంచుకున్నాడు. అకారణంగా భార్యని బాధించి కొంత ఆనందించేవాడు. రోజులు గడుస్తున్న కొద్దీ అతనిలోని అనుమానం పెనుభూతమై వారి సంసారాన్ని దహించివేసింది.
అణుకువ, అందం, అమాయకత్వం కలిగిన అమాయకురాలు. భర్తను కాపాడుకోవాలనే ఆశతో ఎన్ని కష్టాలు ఎదురైనా మెుండిగా ఎదిరించింది. శరీరమే కాదు మనసూ అవిటిదని తన చర్యల ద్వారా నిరూపించాడు సాంబశివరావు.

మంచీ చెడు

యాభై ఏళ్ళ భద్రయ్య ఇరవై కూడా నిండని అమ్మాయిని పెళ్ళాడతాడు. భద్రయ్య ఇరవై ఏళ్ళ కుమారుడు భాస్కర్రావు పట్నంలో చదువుకుంటున్నాడు. పెళ్ళి విషయం తెలిసినా తండ్రి నిర్ణయానికి ఎదురు చెప్పలేకపోతాడు. తన కంటే చిన్నదాన్ని తండ్రి పెళ్ళాడటంతో మనసులోనే బాధ పడతాడు.

భద్రయ్య వ్యాపార మిత్రుడు సుదర్శనం. అతని మొదటి భార్య చనిపోయాకా రెండో పెళ్లి చేసుకుంటాడు. మొదటి భార్యతో అతనికి ఒక కూతురు. ఆమె పేరు సరోజిని. కొత్తగా వచ్చిన సవతి తల్లి ఆమెను నానా బాధలు పెడుతుంది. ఒకసారి పొయ్యిలో తోస్తే ఆమె ముఖం కాలి అందవిహీనంగా తయారవుతుంది. అప్పటి నుంచీ తండ్రి సుదర్శనం ఆమెను మేలి ముసుగులో దాచి ఉంచుతాడు. అతను ఆమెను తన స్నేహితుడు భద్రయ్య కొడుకు భాస్కర్రావుకి ఇచ్చి పెళ్ళి చేయాలనుకుంటాడు. కాని సరోజిని రూపు నచ్చని భాస్కరం ఆమెను తిరస్కరిస్తాడు. కోపం పట్టలేని సుదర్శనం వారిపై పగ పట్టి వారి ఆస్తిని కాజేస్తాడు.

ఆస్తిపోయి పేదవారుగా మిగిలిన భద్రయ్య కుటుంబానికి కొడుకే ఆదారమౌతాడు. పుండు మీద కారంలా వాళ్ల ఇల్లు కూడా తగలబడటంతో అంతా కట్టు బట్టలతో రోడ్డున పడతారు. భాస్కర్రావు చిన్న బట్టల దుకాణంలో గుమస్తాగా పని చేస్తూ కుటుంబ బాధ్యత మోస్తాడు.  కొన్ని రోజులకు భద్రయ్య కాలం చేస్తాడు.

భద్రయ్య భార్య పద్మ ఆ పేదరికాన్ని భరిచలేక పెడ దారి పడుతుంది. ఫలితంగా గర్భం దాల్చి ఎవరికి కనిపించకుండా వెళిపోతుంది. భాస్కర్రావు ఎన్నో కష్టలు అనుభవించి అందరిలో మంచి పేరు సంపాదించుకుంటాడు. పెడదారి పట్టిన పద్మ జీవితం ఎన్నో చేతులు మారి చివరకు వెలయాలిగా మిగిలిపోతుంది.
ఈ కథకు సమాంతరంగా సుదర్శనం కూతురు సరోజిని కథ కూడా నడుస్తూంటుంది. భాస్కర్రావు కాదన్నాడన్న పట్టుదలతో సుదర్శనం ఆమెను శంకరం అనే అనామకునికి ఇచ్చి పెళ్ళి చేస్తాడు. అతను దుర్వ్యసనపరుడు. సుదర్శనం డబ్బుకు ఆశపడి సరోజినిని పెళ్లి చేసుకుంటాడు. ఆమెను నానా బాధలు పెడతాడు. అతని సుఖవ్యాధులన్నీ ఆమెకు సంక్రమించి ఆమె అకాల మరణం చెందుతుంది.

అపస్వరాలు 

రంగయ్యగారు తెలుగు పండితుడు. కొడుకు సదానందం మృదు స్వభావం, కళలయందు ఆసక్తి కలవాడు. కూతురు జయ పెళ్ళయినా కట్నం డబ్బులు ఇచ్చుకోలేక పుట్టింట్లోనే ఉండిపోయింది. ఈ మధ్య తరగతి సంసారాన్ని రంగయ్యగారే ఎన్నో ఆర్థిక ఇబ్బందులకోర్చి నెట్టుకొస్తున్నాడు.

రంగయ్య గారి వియ్యంకుడు వకీలు శేషాద్రిరావు ధనవంతుడే అయినా డబ్బు మీది వ్యామోహం చావని వాడు. ఈయన వంశోద్ధారకుడు త్రయంబకరావు. కూతురు రమణమ్మ వైదవ్యంతో పుట్టినింటే ఉంటుంది. తల్లితండ్రులు తమ్ముని సంసారం చేజేతులా నాశనం చేస్తున్నారని గమనించి, ధైర్యంగా వ్యవహరించి భార్యను కాపురానికి తెచ్చుకోమని తమ్ముణ్ణి హెచ్చరిస్తూ ఉంటుంది.

రంగయ్యగారు వచ్చే రెండు వందలూ సరిపోక రచనలు చేస్తూంటాడు. పబ్లిషరు మోసగిస్తాడు. చివరికి ఆయన తన కంటి చూపును కూడా పోగొట్టుకుంటాడు.

వరదరాజులు మరో పాత్ర. రౌడీగా జీవితం మొదలుపెట్టి డబ్బు సంపాదిస్తాడు. కానీ తప్పు చేసి సంపాదించిన డబ్బు సుఖాలిచ్చినా మనశ్శాంతిని ఇవ్వలేక పోయింది. ఉన్న డబ్బుతో ఎవరికీ సాయపడడు గానీ, అందరిపై జాలిని ప్రేమను మాత్రం ప్రదర్శిస్తాడు. అది ఎవరికీ అక్కరకు రాదు.

కట్నాల దాహం వల్ల కుటుంబాల్లో సంభవించే అనర్థాలు, చదువు సంధ్యాలేని పబ్లిషర్లు రచయితలపై చూపే అనాదరణ, ఎన్నికల్లో డబ్బును ఎరగాచూపి అక్రమంగా గెలవాలని చూసే రాజకీయ నాయకులు, నాటకాల పేరుతో తమ కళాకారులను వశపరచుకొనే స్వార్థపరులు... ఇలాంటి పాత్రలతో కిక్కిరిసిన ఈ నవల సాటివారి కోసం ఆలోచించలేని సమాజాన్ని చిత్రిస్తుంది.

నా అభిప్రాయం

డబ్బు జీవించడానికి ఎంతో అవసరం, కానీ దాన్ని కష్టించి సంపాదించినపుడే విలువ. అలాక్కాక అన్యాయంగా ధనాన్ని అర్జించటం, ఇంకా ఇంకా అర్జించాలనే పేరాశ, దాన్ని ఎలా ఖర్చు చేయాలో తెలియక స్వార్థంతో కరుడుగట్టిపోవటం, పేదవారనే కనికరం లేకపోవడం... ఇలా ధనం వల్ల మనుషుల మనస్తత్వాలు క్రమేణా ఎలా మారతాయో ఈ నవలల్లో చూపిస్తాడు రచయిత. ఆనాటి మధ్యతరగతి సమాజంలో ఆడదానికి ఉన్న విలువను, వారికి జరిగిన అన్యాయాలను ఎత్తి చూపిస్తాడు. సమాజంలో చోటు చేసుకున్న వ్యాపార విలువల నగ్న స్వరూపాన్ని చిత్రిస్తాడు.

శారద నవలలన్నీ ఆయన చుట్టూ ఉన్న ఆనాటి కాలమాన పరిస్థితుల నుండి, ఆయన అనుభవించిన కటిక దారిద్ర్యం నుండి పుట్టినవి గానే తోస్తాయి. తన లాంటి బడుగు జీవుల కథల్నే ఇతివృత్తాలుగా తీసుకున్నాడు. ఆనాటి సమాజంలో అరాచకాన్నీ, అవినీతిని తనదైన బాణిలో ఎదుర్కొన్నాడు.

ఆయన శైలి సరళంగా ఉండి చదివేవారికి కథ తప్ప వేరే ఆలోచన రాకుండా చేస్తుంది. ఎక్కడా తమిళ వాసనలు లేకుండా అచ్చ తెలుగు గుభాళింపులతో సాగుతుంది. తెలుగువాళ్లే తెలుగు సరిగా రాయలేకపోతున్న కాలం ఇది. నేటి తరానికి ఆయన ఒక ప్రేరణగా నిలుస్తాడు.

ఏ వ్యక్తినైనా మన కళ్ళ ముందు ఉండగా వారి గొప్ప తనాన్ని గుర్తించలేని గుడ్డి సమాజంలో  జీవిస్తున్నాం మనం. అలా నిర్లక్ష్యానికి గురై చిన్న వయసులోనే చనిపోయిన రచయిత శారద. ఆయన మరణించినా ఆయన చేతి నుండి రాలిన అక్షరాలు  మన హృదయ ఫలకాలపై శాశ్వతంగా నిలిచే ఉంటాయి.

Tuesday 12 November 2013

గమ్యం తెలియని పాత్రల పయనం "హిమజ్వాల"

హిమజ్వాల నవల వడ్డెర చండీదాస్ రచించారు. కథ ప్రారంభంలో గజి బిజిగా అనిపించింది. నెమ్మదిగా పాత్రల స్వభావాలను అర్థం చేసుకుంటూ కథలోని ఉద్దేశాన్ని తెలుసుకోడానికి పూర్తిగా చదివాను. ఈ కథ మనిషి మనసు ఎన్ని రకాలుగా మారుతుందో ఎలాంటి నిర్ణయాలను తీసుకునేలా చేస్తుందో తెలుపుతుంది. కృష్ణచైతన్య, గీతాదేవి అనే పాత్రల చుట్టూ నడుస్తుంది కథ.

కథావిషయం:—

ఉన్నతమైన కుటుంబానికి చెందిన కృష్ణచైతన్య కాలేజీ లెక్చరర్. ఒకనాడు రోడ్డు మీద అతనికి అపస్మారక స్థితిలో తారసపడుతుంది గీతాదేవి. ఆమెది మధ్యతరగతికి కుటుంబ నేపథ్యమైనా ఉన్నత చదువులు చదివింది.

ఒంటరిగా ఉన్న అతనికి మొదటిసారిగా ఆమెపై కలిగిన  అనురాగం ఆరాధనలను ప్రేమ పూర్వకంగా కాక కోరికగా తెలుపుతాడు. అతని నుండి ఆమె దూరంగా వెళిపోతుంది.

బొంబాయిలో ఉన్న స్నేహితురాలి దగ్గరకు చేరుతుంది. అక్కడ స్నేహితురాలి భర్త ఆమెను వేధించటంతో, చివరకు కృష్ణచైతన్య స్నేహితుడైన శశాంక్ సహాయంతో ఒక పత్రికలో చేరుతుంది. కొన్నాళ్ళకు లెక్చరర్ గా స్థిర పడుతుంది.

అక్కడే శివరాం తో పరిచయం అవుతుంది. ఆ పరిచయం కొన్నాళ్ళకు ప్రేమగా మారి పెళ్ళికి దారితీస్తుంది. అతనితో కొత్తజీవితం కొన్నాళ్ళు సరదాగా సాగుతుంది. శివరాంది ఫక్తు మధ్యతరగతి మనస్తత్వం. అతను శృంగారంలో తన అసమర్థతల్నీ, ఆత్మన్యూనతల్నీ కప్పిపుచ్చలేక ఆమెను దూరం పెడతాడు. మళ్లీ గీతాదేవిని ఒంటరితనం వేధిస్తుంది. ఒకసారి ఇద్దరూ అరకులోయకు వెళతారు అక్కడి అందాలకు ముగ్ధురాలైన గీతాదేవి ప్రకృతి సమక్షంలో భర్త సాంగత్యాన్ని కోరుతుంది. అది తప్పుగా భావించిన శివరాం ఆమెను దూషించి వెళిపోతాడు.

ఆవేశంగా భర్త నుండి దూరంగా వచ్చేసిన గీతాదేవి గమ్యం తెలియక నడకసాగిస్తుంది. ఆ దారిలో విజయ సారథి వయసుమళ్లిన వ్యక్తి ఆమెకు తారసపడతాడు. ఇద్దరి ఒంటరితనాలు పోయి, ఒకరికి ఒకరు తోడౌతారు. విజయసారథి ఆమెను తన ఇంటికి తీసుకువెళ్తాడు. అప్పుడే కృష్ణచైతన్య తండ్రే విజయసారథి అని ఆమెకు తెలుస్తుంది. అయినా అది బయటపెట్టకుండా అతని ప్రియురాలి హోదాలో ఆ ఇంట్లో ఉండిపోతుంది.

గీతాదేవికి దూరమైన తర్వాత కృష్ణచైతన్య ఊటీకి బయలుదేరతాడు. అక్కడ   చిదంబరరావుతో పరిచయం అవుతుంది. అతనికి ఉన్న అనారోగ్యం వల్ల మరి ఎంత కాలమో బతకడని తెలుస్తుంది. భర్త అనారోగ్యన్ని ఆసరాగా తీసుకుని అతని భార్య మాధురీ దేవి , కృష్ణచైతన్యను లోబరుచుకుంటుంది. ఒక ముని ఇచ్చిన మూలిక కారణంగా పూర్తి ఆరోగ్యవంతుడైన చిదంబరరావు భార్యను తీసుకుని తన ఊరికి వెళిపోతాడు.

మరోసారి తిరస్కారానికి గురి అయిన కృష్ణచైతన్య అది భరించలేక చెడుసావాసాలకూ అలవాట్లకూ బానిస అవుతాడు. చివరకు అఖిలానంద ఆశ్రమంలో చేరతాడు. తండ్రి మరణ వార్తవిని ఇంటికి వెళతాడు. అక్కడ గీతాదేవిని చూసి ఆశ్చర్యపోతాడు.

బంధువులంతా గీతాదేవిని ఆస్తి కోసం వలపన్ని విజయ సారథిని వశపరచుకున్నదని నిందిస్తారు. కృష్ణచైతన్య గీతాదేవిని ప్రేయసిగా చేరదీయాలనుకుంటాడు, అతని ఉద్దేశం తప్పనీ, తాను అతని తండ్రి ప్రియురాలిననీ, అతనే తన సర్వస్వమనీ అంటుంది. ఆమె మాటలను కృష్ణచైతన్య నమ్మనంటాడు.

బంధువులని సాగనంపడానికి రైల్వేస్టేషన్ కి వచ్చిన వాళ్లకు శివరాం తారసపడతాడు. మాట్లాడాలని బలవంతం పెట్టి కృష్ణచైతన్య ఇంటికి వస్తాడు. అక్కడ గీతాదేవితో గొడవకు దిగుతాడు. ఆమెను తనతో రమ్మంటాడు. గీతాదేవి తాను స్వేచ్ఛగా జీవించాలనుకుంటున్నానని అతనితో రావడం కుదరదని చెపుతుంది. ఆమె నిరాకరించడం భరించలేని శివరాం ఆమెను తన తలతో పదే పదే మోదుతాడు ఇద్దరి ప్రాణాలు పోతాయి.

పాత్రలపై నా అభిప్రాయం:—

కృష్ణచైతన్య: ఉన్నతమైన చదువు, విజ్ఞానం కలిగినవాడైన కృష్ణ చైతన్య తన జీవితానికి సరైన  మార్గాన్ని ఎన్నుకోలేకపోయాడు. ఆడదాని మనసు అర్థం చేసుకోలేకపోయాడు. విచక్షణను వదలి స్నేహితుని భార్యతో వ్యామోహంలో పడతాడు. తాను చేస్తున్నది తప్పని తెలిసుకునే నాటికి అతని నుండి అందరూ దూరం అవుతారు.

గీతాదేవి: వెంటనే కోపం, వెంటనే ప్రేమ, వెంటనే ద్వేషమూ, వెంటనే వైరాగ్యం ప్రదర్శించే పాత్ర ఆమెది. స్పృహ తప్పి ఒంటరిగా రోడ్డు మీద పడి ఉన్న తనను చేరదీసి, ఆశ్రయం కల్పించి, ఆదరించాడు కృష్ణచైతన్య. అతడు తనను ఇష్టపడుతున్నాడని తెలిసి కూడా మౌనం వహించింది.

తనను కష్టంలో ఆదుకున్న వ్యక్తి పట్ల అభిమానంతో కృతజ్ఞతతో వ్యవహరించి, ఆదరించిన ఆ పందిరికి తీగలా అల్లుకుని ఉంటే తన జీవితం మరింత అందాన్ని సంతరించుకుని ఉండేది. అతని నుండి వెళ్ళి తన జీవితానికి గమ్యమనేది లేకుండా చేసుకుంది.

ప్రేమ అన్న మనిషితో మరో మారు ఆలోచించకుండా అంగీకరించడం, పెళ్ళి అనే పెద్ద నిర్ణయాన్ని ఒక్క గడియలోనే తీసుకోవడం, పెళ్లి తర్వాత జీవితాన్నీ, ఆ ఇంటి పరిస్థితులనూ, అతని మనస్తత్వాన్ని సరిగా అర్థం చేసుకోపోవడం ఆమె వివాహం విఫలమవటానికి కారణం.

భర్త నుండి గొడవ పడి ప్రేమను, పెళ్ళినీ, తెంచుకున్న మరు నిముషంలోనే ఇంకో వయసు మళ్ళిన వ్యక్తికి చేరువవుతుంది, అతను పెళ్ళి మాట ఎత్తినా వారించింది. గతంలో తనకు ఆశ్రయం ఇచ్చి, తనను ఇష్టపడిన వ్యక్తికి ఇతడు తండ్రని తెలిసినా మాట్లాడక ఆ ఇంట్లోనే ఉండిపోయింది.

ఆమె జీవితంలో ఈ మలుపులన్నీ ఆమె మొండి వైఖరిని ఫలితాలే. సంఘపు కట్టుబాట్లను గౌరవించకపోయినా, తన మనస్సాక్షికి కూడా కట్టుబడలేని ఈ పాత్రని చూసి నాకు జాలి కలిగింది. చదువుతో వచ్చిన విజ్ఞానాన్ని ఎక్కడా ఉపయోగించుకోలేకపోయింది. లోకం పోకడ తెలిసీ తెలివిగా వ్యవహరించలేకపోయింది. ఎన్నో మలుపులు తిరిగి ఎక్కడా తృప్తి తీరం చేరలేక చివరకు చావు ఒడిలోకే చేరింది.

* * *

ప్రకృతి వర్ణనలను మన కళ్ళ ముందు మెదిలేలా రచించారు రచయిత. ముఖ్యంగా అరకులో జరిగే సన్నివేశాలు చాలా నచ్చాయి. ఒక వర్ణన:

"పర్వతపు పచ్చని నుదుటి మీద నిప్పురవ్వ ఐ పడి, పగకొద్దీ కాల్చి - అక్కడికీ కసి తీరక దోసిళ్ళతో మసి యెత్తి గాలిలోకి యెగబోసి, వెళ్ళిపోయాడు సూర్యుడు."

ఈ ఖాళీలను పూరింపుము..!!

శ్రీశాంతి.. 28-3-2024 ఖాళీతనం ఒక్కోసారి మరీ ఇబ్బంది పెట్టేస్తుంది. అది బుర్రలో పుట్టి, ఆలోచనను కూడా ఖాళీ చేసి ఏదీ తోచకుండా చేసిప...