ఎప్పటిలానే ఓ మామూలు సాయంత్రం వేళ కాకినాడ టూ కోటనందూరు బస్సు దిగి మట్టిరోడ్డు గుండా చేతిలో బట్టల సంచితో దివాణం వైపు నడుచుకొస్తుంది పార్వతి. చాకలి రేవు, రాములవారి గుడి పక్కనున్న రచ్చబండ దాటాకా, మట్టి వంతెన మీద నడుస్తుంటే ఉప్పుటేరులో ఎండాకాలం అంతగా నీటిమట్టం లేనప్పుడు తను, సరోజా గుజ్జన గూళ్ళు ఆడుకున్న రోజులు గుర్తుకొచ్చాయి. చీకటి పడటంతో ఆంజనేయస్వామి గుడి దగ్గర దీపాలు వెలుగుతున్నాయి. నిలువు చేతుల కుర్చీలో కాళ్ళు బార జాపుకుని కూర్చున్న ఎదురింటి రామం కళ్ళు మూసుకునే పెద్దగా విష్ణుసహస్రనామాలు చదువుతున్నాడు. మెట్లు ఎక్కుతున్న తనవైపు “ఈ వేళప్పుడు వచ్చావేమిటీ” అన్న ప్రశ్నను ముఖం మీద ముద్రగా వేసుకుని లోపలికెళుతున్న ఆమె వైపే కళ్ళు పెద్దవి చేసి చూస్తూండిపోయాడు. తన ఇంటికి ఎదురుగా ఉండే ఆ దివాణంలో జరిగే సంగతులు ఎప్పటికప్పుడు తెలుసుకోవడం కొన్నేళ్ళుగా రామానికి అలవాటుగా మారిపోయింది. తన రెండు కళ్ళకు కూతురు విశాలి కళ్ళు జోడించి “ఎవరా వచ్చేది” అంటూ నిత్యం ఆరాల పరంపర సాగిస్తాడు. నడుం లాగినపుడు గొలుసుల ఉయ్యాలపై పడుకుంటూ, మామూలు సమయాల్లో గుమ్మానికి పక్కగా వాల్చిన చేతుల వాలు కుర్చీలో కూర్చుని కాలాన్ని వెళ్ళదీయడం అతని రోజువారి దినచర్య.
కొన్నేళ్ళుగా ఈ దివాణంలో వరుసగా జరుగుతున్న చావులు ఆ ఊరి ప్రజల్లో ఒకింత కుతూహలాన్ని మరింత దిగులునూ కలిగిస్తూనే ఉన్నాయి. రెండస్థుల ఆ భవనం రోడ్డుకు వారగా ఉండి చుట్టుప్రక్కల ఇళ్ళన్నింటికీ తలమానికంగా ఉంటుంది. కంచికి చేరని ఎన్నో కథలను, అంతుక్కని రహస్యాలను తనలో దాచుకుని నవ్వూతూ నించున్న ఈ కట్టడం ఓ రహస్యాల పుట్ట. నలుగురు మనుషులు చేరే రచ్చబండ దగ్గరా, రాములోరి గుడి అరుగుమీద, కోతల రాయుళ్ళ నోళ్ళలోనో, దివాణం సంగతులు దొర్లనిదే ఆరోజు సమావేశం చివరిదాకా సాగదనే చెప్పాలి. ఆ ఊరి పెద్ద నాయుడుగారి చావుతోనే దివాణం కళ తప్పిపోయింది. ఆయన ఉన్నప్పుడు ఉన్న రాచఠీవీ ఇప్పుడు లేదు. ఆ మందీ మార్బలం కూడా ఇప్పుడు లేదు. తరాలుగా దివాణాన్ని అంటిబెట్టుకున్న ఒకరిద్దరు పనివాళ్ళు తప్ప. రంగులు మాసిపోయి, దాదాపు పాడుపడి ఉన్న ఈ భవంతి లోపలున్న మనుషులు కూడా ప్రపంచంతో సంబంధం లేనట్టు బ్రతకడం అలవాటు చేసుకున్నారు.
గేటు తీసికుని లోపలికి వెళుతూ వెనక్కు తిరిగి రామాన్ని చూసి పలకరింపుగా చిన్న నవ్వు నవ్వింది పార్వతి. గుమ్మం ముందున్న మాలతీ తీగా, గేటువారగా ఉన్న వినాయకుడి గూడు, వెనగ్గా ఉన్న పెరడు పరిసరాలు అన్నీ పలకరిస్తుండగా, వాటితో ఉన్న జ్ఞాపకాలు తన ప్రమేయం లేకుండానే తలపుకొచ్చాయి. మెట్లు దాటగానే హాలులో ఠీవీగా తెల్లపంచె, పైజామాలో నవ్వుతూ ఉన్న తండ్రి ఫోటోకు కన్నీళ్ళతో నమస్కరించి, వసారాలోకి వచ్చేసరికి గుమస్తా నారాయణ ఎదురైయ్యాడు. చేతిలో ఉన్న గళ్ళ రుమాలు భుజాలమీదకు మార్చుకుంటూ గదిలోంచి బయటకువస్తున్న నారాయణ “పార్వతమ్మా బాగున్నారా, ఇన్నేళ్ళకు గుర్తుకొచ్చామా మేము” ముఖంలో ఆశ్చర్యాన్ని దాచుకుంటూ గరుకుబారిన స్వరంతో పలకరించాడు.
సమాధానంగా చిన్నగా నవ్వింది పార్వతి.
“పిన్నిగారు ఇప్పుడే నిద్రలేచారు లోనికి వెళ్ళండమ్మా”, అని చెప్పి బయటకు వెళిపోయాడు.
వసారాకు పక్కగా ఉన్న పెద్దగుమ్మం గదిలో పందిరి మంచానికి జారబడి కళ్ళు మూసుకుని ఉంది రమణమ్మగారు. పార్వతి కాస్త మొహమాటంగా గడప దగ్గరే ఆగి, “ఆరోగ్యం బావుంటుందా పిన్నీ మీకు” అని పలకరించింది.
కళ్ళు తెరిచి అసలు ఈమధ్యకాలంలో తన ఆలోచనలలో లేని ఈ మనిషి ఎదురుగా నిలుచోవడం చూసి చిన్న బలవంతపు నవ్వు నవ్వింది రమణమ్మగారు. “ఊ.... ఏ ఇలా వచ్చావ్?, “ఏదన్నా”..... ఆమె తరువాత మాట పార్వతికి తెలిసినట్టుగా “అవును పిన్నీ పనుండేవచ్చాను”. పొడిగా కాస్త నొక్కినట్టు మాట పూర్తిచేసింది.
“అది”.... కారణం చెపుతుండంగానే
మరో మాట పెంచకుండానే “పొద్దుపోయింది ఉదయం మాట్లాడుకుందాం”. “లోపలికి వెళ్ళు” అంటూ నౌకరుని పిలిచింది రమణమ్మ.
అతను వచ్చాకా “పూజగది పక్కన ఉన్న పడకగది చూపించు” అని పురమాయించింది.
పార్వతి చేతిలోని బట్టల సంచి అందుకుని లోపలికి నడిచాడు నౌకరు.
పదేళ్ళనాడు రమణమ్మ మాటల్లో, రూపంలో ఉన్న గంభీరతను, వయసు తెచ్చిన పెద్దరికంతో ఎంత పోల్చుకున్నా ఎక్కడా తేడా కనపడటంలేదు. దాయాదులతో కలిసి తనను, తన తల్లినీ కులం తక్కువదంటూ తండ్రి శవం నుండీ, ఈ ఇంటి నుండీ గెంటేయడం గుర్తుకువచ్చింది పార్వతికి. గొంతును ఎవరో బలంగా పిసికేస్తున్నంత బాధ, కన్నీళ్ళను పవిటచెంగుతో కప్పేస్తూ ఆగది దాటివచ్చింది పార్వతి.
మేడ మెట్లు పక్కగా ఉన్న దర్బారు గదికి పెద్ద తాళం వేసి ఉంది. తన తండ్రి బ్రతికున్నప్పుడు వచ్చే, పోయేవాళ్ళతో ఎంతో కోలాహలంగా ఉండే దర్బారు ఇప్పుడు మగత నిద్రలో ఉన్నట్టుగా తోచింది పార్వతికి. హాలు గోడకు తగిలించిన ఏనుగు, పులి, దుప్పి తలలు దాటుకుంటూ వస్తుంటే తండ్రి తన చిన్నతనంలో వాటిని చూపించి భయపెట్టడం, తను జడుసుకుంటే జ్వరం రావడం లీలగా గుర్తుంది. ఏళ్ళు గడిచినా, ఎక్కడా వీసమెత్తు మార్పు రాలేదు ఆ ఇంట్లో, అంతా తన చిన్ననాడు ఉన్నట్టే ఉంది.
· * * *
తెల్లని మేనిఛాయతో, కాస్త పొట్టిగా, లావుగా ఉండే నాయుడుగారు, ఎప్పుడూ ముఖం మీద చిరునవ్వు ముద్రతో, నుదిటిన తిరుచూర్ణం దిద్ది, భుజాలమీదుగా కండువా వేసుకుని, తలపాగాతో ఠీవీగా బండిదిగేవారు. వందల ఎకరాల మాగాడీకీ, రైసుమిల్లులకు యజమాని అయినా ఎక్కడా గర్వం పోకడ లేకుండా, శాంతంగా ఉండేది ఆయన స్వభావం. నాయుడుగారి సాయం కోరి వచ్చే ఊళ్ళో వారికి ఏవేళన్నా కాదనకుండా సాయపడేవారు. ఆయన హయాంలో వ్యవసాయం, రాజకీయం, విందులు, వినోదాలతో ఎప్పుడూ కోలాహలంగా ఉండేదా భవంతి. నాయుడిగారి మొదటి భార్య రాజేశ్వరమ్మకు పిల్లలు పుట్టకపోవటంతో తన పిన్నికూతురైన రమణమ్మను భర్తకిచ్చి రెండో పెళ్లి చేసింది. రెండు పెళ్ళిళ్ళు చేసుకున్నా ఒక్కరికీ పిల్లలు కలగకపోడంతో చివరికి ఆయనకు మిగిలిన ఒక్కగానొక్క సంతానం ఈ కళావంతుల పిల్ల పార్వతే అయింది. కూతురంటే అమితమైన ప్రేమ ఉన్నా అందరిలోనూ తన బిడ్డగా పరిచయం చేయలేకపోయారు నాయుడుగారు. ఎప్పుడన్నా కూతురు మీద మనసుకలిగితే వెళ్ళి చూసివచ్చేవారు. కుదరనప్పుడు బండి పంపి పార్వతిని దివాణానికే పిలిపించేవారు. వయసుకు రాగానే పార్వతికి వరసకు మేనమామ నిచ్చి పెళ్ళి చేసారు. ఆస్తిలో భాగం ఇచ్చి, కూతురికి ఏలోటూలేకుండా చూసుకోవాలన్న కోరిక నాయుడుగారికి ఉండేది. ఆయన పోయాకా అంతా తలకిందులైపోయింది.
తండ్రి చనిపోవడంతోనే ఆయనతోనూ, ఆ దివాణంతోనూ పార్వతికి పూర్తిగా సంబంధం తెగిపోయింది. అప్పుడప్పుడూ పుట్టింటి సంగతి గుర్తుకు వచ్చినా ఇక్కడ తనకు మిగిలింది ఏమీలేదని, ఓ పరాయి భావన చుట్టూ అల్లుకుంటున్న ఊహలేనని అనిపించి ఏడుపు ఆగేది కాదు. గది ముందుకు రాగానే నౌకరు చేతిలో సంచి అందుకుని అతన్ని పంపేసింది, స్నానం చేసి మంచం మీద వాలిపోయింది. మనసును మెలిపెడుతున్న ఆలోచనలతో కాస్త ఆలస్యంగానే భోజనాల గదికి వచ్చింది పార్వతి.“ఎప్పుడనగా బయలుదేరావో ఏమో త్వరగా భోజనానికి కూచోమ్మా వడ్డించేస్తాను” అంటూ నేలమీద అరిటాకులు పరిచింది వంటమనిషి. దీపాల కాంతిలో మెరిసిపోతున్న గదులన్నీ చూసుకుంటూ వస్తున్న పార్వతికి పై అంతస్తులోని తండ్రిగది దగ్గర చీకటిగా ఉండటం గమనించి మెట్లకింద ఉన్న లైటు వేసి వచ్చింది.“అలా ఉండనీలేమ్మా, చాలారోజులుగా అటు మసిలేవారు లేక లైటు వేయడం లేదు”. కాస్త సాగదీస్తూ చెప్పింది వంటామె. పార్వతి మనసు నొచ్చుకుంది. మౌనంగా వెళ్ళి భోజనానికి కూర్చుంది. అవే వంటకాలు ఏం మార్పులేదు, అదే కారం పెట్టిన వంకాయ కూర, దొండకాయ వేపుడు, పప్పు, నెయ్యి, గడ్డ పెరుగు అవే వంటలు.
“పిన్ని భోజనం చేసారా”
“లేదమ్మా చానాళ్ళుగా రాత్రిపూట భోజనం మానేసారు . రాత్రికి కాసిని పాలు మాత్రమే తీసుకుంటారు. అదికూడా ఒకొక్కప్పుడు ఉండదు”. పొడిగానే సమాధానం.
త్వరగా భోజనం కానిచ్చి పెరడులో చేతులు కడుక్కుంటూ చూసింది, చలిగాలి జోరుగా వీస్తుంది. దూరంగా ఉన్న పసుల కొట్టం దగ్గర ఎండిపోయిన చెరుగు గడలతో అప్పన్న చలిమంట కాగుతున్నాడు. చిన్నతనంలో అతనితోనే ఆడుకుంది. ఇలానే చలిమంటలు కాగింది. చిక్కని వెన్నెల్లో ఆవులన్నీ వెండి కొండల్లా మెరుస్తున్నాయి. పెరడంతా పసూల ఎరువుతో చల్లిన కళ్ళాపి చల్లి, ముగ్గులతో అందంగా ఉంది. దాయలు మీద కాగుతున్న పాల వాసన ఆ పరిసరాలని మత్తుగా కమ్మేసింది.
“ఎప్పుడొచ్చారమ్మా, బువ్వ తిన్నారా” ఆప్యాయంగా పలకరించాడు అప్పన్న. “ఆ అయ్యింది అప్పన్నా, నువ్వు తిన్నావా”.
“ నాకు మాణిక్యం ఇంతకితం గిన్నెలో పెట్టి పోయింది, ఆకలవగానే తింటానలే. “అయ్యగారు, పెదపాప, బాబుగారు ఎల్లాగున్నారమ్మా” ఆత్రంగా అడిగాడు అప్పన్న.
“అందరూ బాగున్నారు అప్పన్నా, నువ్వెలా ఉన్నావ్”
“నాకేంటమ్మా దిట్టంగా ఉన్నాను.
“ఇంకేంటి అప్పన్నా, దివాణం సంగతులు”
“నాకేటి తెలుత్తాయమ్మా, ఏదన్నా ఆ వంటామె, నాగన్నలే చెప్పాలి, గుమస్తా నారాయణ బాబు ఈ కులంతక్కువోడితో మాట కలపడు కదా ”. నొచ్చుకుంటూ చెప్పాడు అప్పన్న.
“నా సంగతికేం గానీ.....ముందుగా కబురన్నా లేకుండా ఇట్లా ఒక్కళ్ళే ఒచ్చారేటమ్మా” ఆత్రంగా అడిగాడు అప్పన్న.
“బాబుకి ఉద్యోగానికి డబ్బు సర్దమని పిన్నిని సాయం అడుగుదామని వచ్చాను. ఉదయం మాట్లాడమంది”. కాస్త మొహమాట పడుతూనే చెప్పింది పార్వతి.
“అదేటమ్మా, ఇది మీ ఆస్తి, అయ్యగోరు బతికుంటే ఈపాటికి నీ బిడ్డలు మారాజుల్లా ఇక్కడే తిరిగేటోళ్ళు, ఈ మహాతల్లి ఏ గడియలో ఇక్కడ కాలుమోపిందో దివాణం ఒల్లకాడైపోయింది. ఒకరెనక ఒకరు కాటికిపోతానే ఉన్నారు, అందర్నీ తన పొట్టన పెట్టుకుని ఒక్కత్తి రాజ్య మేలుతుంది”. అప్పన్న మాటల్లో కసి ఎగిసిపడుతున్న మంటలతో సమానంగా ఉంది.
అయ్యగోరు పోయాకా వారసులు లేని ఈ దివాణం లెక్కలన్నీ అమ్మగోరే దగ్గరుండి చూత్తన్నారు. అయినోళ్ళందరూ ఒరసగా పోయాకా పిచ్చిపట్టిందని, ఎవరినీ నమ్మడంలేదని వంటామె చెప్పింది. ఆ మధ్య తానాల గదిలో చక్కరొచ్చి పడిపోతే పట్నం నుండీ డాక్టరుబాబుని పిలిపించి సూపించారంట, మనువుకి ముందే ఆమెగోరికి మూర్చరోగం ఉందని ఊళ్ళో అంటారు. “నేను అయ్యగోరు పోయాకా, దివాణం కేసి పోటంలేదు, ఇన్నేళ్ళలో ఓ నాలుగుమార్లు ఎల్లుంటాను అంతే, పగలంతా పొలంలో ఉండి, సందేళకు ఇదిగో ఈ పశుల కొట్టంలోనే ఉండిపోతాను, ఎందుకో దివాణం కేసి పోబుద్ది కాదు. మీ నాయనగోరు ఎవరికి ఏ అన్నాయమూ చేసి ఎరుగడు ఆయనే పోయాకా ఇక్కడ ఉండబుద్ది కాలేదు కవతం మానేసి పోదారనిపించింది. కానీ, మా తాతా, నాయనా, అంతా చచ్చేదాకా ఇక్కడే కవతమున్నారు. ఆ ఇదితోటే దివాణంలో ఉండిపోయాను. అంత మంచోరికి విషం పెట్టడానికి దానికి చేతులెలా ఒచ్చాయో, ఒక్కోసారి అనిపిత్తా ఉంటాది అమ్మోరికి ఏటపోతును బలిచ్చినట్టు ఆ మహాతల్లి తల నరికేయాలని. మళ్ళీ నన్ను నేనే తమాయించుకుంటాను”. కన్నీళ్ళు ముఖం మీద పడ్డ ముడతల నుండీ కిందకుదిగుతున్నాయి.
“అంతేనా పెద్దమ్మగోరిని పిచ్చిదాన్ని చేసింది, ఆ కటకటాల్లోనే గొలుసులేసి కట్టేవోరు, రాత్రేళ ఆ మిద్ది గదిలోంచి బాధగా అమ్మగోరి మూలుగు ఇనపడేది, అది ఇంటావుంటే కడుపులో కెలికిసినట్టయ్యేది. బిడ్డలు కలగడం లేదని పిన్ని కూతురైన రమణమ్మగోరి నిచ్చి మీ నాయనగోరికి పెళ్ళి చేసింది పెద్దమ్మగోరు. ఆమెగోరు పుట్టింటి నుండీ వత్తా వత్తా అప్పటికే మనసిచ్చిన సూర్యంబాబుని తన ఎంటపెట్టుకుని సారట్టుకొచ్చినట్టు తన కూడా ఈ దివాణానికి పట్టుకొచ్చింది. ఆ బాబుకి అయ్యగోరు నమ్మి దివాణంలో గుమస్తాగిరీ ఇచ్చేరు. ఒమారు అయ్యగోరు ఇద్దరినీ చనువుగా ఉండటం చూసారంట అది మొదలు ఈ సంగతి బయటికి ఎక్కడ పొక్కుతుందో ఏమో అని, ఇద్దరూ కలిసి పెద్దమ్మగోరికి తెలీకుండా కాఫీలో ఇషం కలిపి ఆవిడచేతే మీ నాయనగోరికి ఇప్పించారు. అయ్యగోరు చనిపోయిన్నాడు ఆయనకి ఇషం ఎట్టారని తెలిసాకా, నెపాన్నంతా పెద్దమ్మగోరి మీదకి గెంటేసి, తప్పుకున్నారు. ఏ పాపం తెలీని పెద్దమ్మగోరు మతి చలించిపోడానికి కూడా రమణమ్మగోరే ఏదో పసరుమందు పెట్టారని దివాణం పెద్దపాలేరు మొన్నటేడాది చనిపోయిన నాగన్న అనేటోడు”.
తనకు తెలిసిన సంగతులే అయినా అప్పన్న నోటితో వింటుంటే పొంగుకొస్తున్న కన్నీళ్ళను ఆపడం పార్వతి వల్లకాలేదు.
ఎప్పుడొచ్చిందో ఇద్దరూ మాటల్లో ఉండగా పార్వతికి వెనుకగా వచ్చి నిలబడింది మాణిక్యం “బాగా చలిగా ఉందమ్మా, జలుబు చేస్తుంది. లోపలికి రండమ్మా, కుక్కల్ని వదిలే వేళయింది. రండి పడుకుందురు” అంటూ పలకరించింది.
“ఆ వస్తున్నా”
కుక్కలేమిటి అప్పన్నా?
"అవా! అమ్మగోరు రెండేళ్ళ నుండీ దివాణం కాపలాకి అడివి జాతి కుక్కల్ని తెచ్చి పెంచుకుంటోందమ్మా".
"ఆటికి రోజూ రాజభోగమే. పెద్ద ఇత్తడి పళ్ళాల్లో పాలోసి, నెయ్యి కలిపిన అన్నంతో బాగా మేపి, పగలంతా మండువాలో, సండేళకి దొడ్లో వదిలేత్తారమ్మా. తెల్లార్లు దివాణం చుట్టూ మొరుగుతూ తిరుగుతుంటాయి. ఆటి అరుపులు చుట్టుప్రక్కల ఉన్న పొలాల్లో నక్కల ఊళలకు సమానంగా ఉంటాయి.
చలిమంట అణిగిపోయింది.
" పడుకోమ్మా, బాగా పొద్దోయింది".
అప్పన్నకు చెప్పి తన గదిలోకి వెళ్ళి పడుకున్న పార్వతికి దివాణంలో జరిగిన, జరుగుతున్న సంగతులు మెదడులో తిరుగుతూ ఉంటే కళ్ళు మూసుకుంది.
· * * *
ఉదయాన్నే ఫలహారం అయ్యకా, వంటామె “అమ్మగారు మధ్యాహ్నం భోజనాలు అయ్యకా మిమ్మల్ని కలుసుకోమన్నారమ్మా” అని చెప్పి వెళ్ళిపోయింది.
భోజనం అవ్వగానే రమణమ్మదగ్గరకు బయలుదేరింది పార్వతి. గది తలుపులు వారగా వేసి ఉన్నాయి. గుమ్మం ముందు నిలబడి “పిన్నీ ఉన్నారా” అంటూ పిలిచింది పార్వతి.
లోపలి నుండీ రమ్మంటూ వినిపించింది రమణమ్మ స్వరం. కిటికికి వారగా చిలకాకు పచ్చ బంగారు జరీ చీరలో, జుట్టు విరబోసుకుని టేకు చేతుల కుర్చూలో కూర్చుని ఉంది రమణమ్మ.
“ఊ ఏం పని మీద ఒచ్చావ్” గుర్తుచేస్తున్నట్టు, ఇద్దరి మధ్య మరే సంగతులేవన్నట్టు అసలు విషయం దగ్గరకే వచ్చింది రమణమ్మ.
“మీ మనవడికి మంచి ఉద్యోగం వచ్చింది. అందుకు రెండు లక్షలు కట్టమంటున్నారు. ఇప్పటికిప్పుడు అంతమొత్తం సర్దటం మావల్ల కాలేదు. మిమ్మల్ని సాయం అడుగుదామనే వచ్చాను”.
ఎర్ర బడిన కళ్ళతో “ఏమన్నావ్, నా మనవడా.... ఎవడువాడు, నా మనవడా... ఈ కులం తక్కువది కూతురు, దాని కొడుకు నాకు మనవడు”. గదంతా ప్రతిధ్వనించేలా గట్టిగా నవ్వుతూ “ఇంకెప్పుడూ ఇప్పుడు అన్నట్టుగా మరెవరితోనూ ఈ దివాణంలోవాళ్ళతో, నీవాళ్ళకు చుట్టరికాలు కలపకు. అసలు నీ తల్లన్నా, నీ పుట్టుకన్నా నాకు చెప్పలేనంత అసహ్యం.
ప్రతి వస్తువులోనూ తన హోదాను, దర్జానూ వెతుక్కునే ఆ నాయుడికి వేషాలు కట్టుకునే ఆ కులం తక్కువుది ఏలా నచ్చిందో ఇప్పటికీ నాకు అర్థం కాదు. నాయుడి చావుతోనే పీడాపోయిందనుకుంటే, ఇన్నేళ్ళకు నీ బిడ్డలకు ఆస్తి పంపకాల కోసం వచ్చావా?”
“నన్ను ఎన్ని అన్నా పరవాలేదు, నీ మాటలతో చనిపోయిన వాళ్ళను అవమానపరచకు పిన్నీ. నేను, నా బిడ్డలు ఆస్తిలో వాటాకొస్తామని నువ్వు భయపడక్కరలేదు. నాకెప్పుడూ ఈ ఆస్తి మీద ఆశ లేదు”.
“అంత అవసరం లేనిదానివి, ఇప్పుడు మాత్రం ఏ ముఖంతో వచ్చావ్, సాయం చెయ్యమంటూ”... వెక్కిరింపుగా నవ్వింది రమణమ్మ.
“అవసరం ఉండే వచ్చాను, కానీ అప్పుగా అడిగేందుకు వచ్చాను”.
“అప్పా... నీకా ఏం చూసి ఇవ్వను, నీ మొగుడి గుమస్తా గిరీ చూసా”? గర్వంగా నవ్వింది.
“అవును, నా మొగుడు గుమస్తానే, నీలా అడ్డువచ్చిన వారినందరినీ విషం పెట్టి చంపడం మా ఆయనకు చేతకాదు, అందుకనే గుమస్తాగా మిగిలిపోయాడు. లేదంటే నేనూ ఆస్తి కూడబెట్టేదాన్ని”. లోపలి బాధను మాటల రూపంలో అనేసింది పార్వతి.
“అవును విషం పెట్టాను. అరవై ఏళ్ళ ముసలాడికి పదహారేళ్ళ పడుచుపిల్లను అంటగట్టి, నాకలలను, నా కోరికలను నాశనం చేసింది నా అక్కగారు, ఈ నిర్భంధపు బతుకు బ్రతకమని ఈ ఆస్తినీ, ఈ అధికారాన్ని నా వాళ్ళకు ఎరగా వేసి నా బ్రతుకు నాశనం చేసింది. ప్రేమించిన వాడికి దగ్గరకు చేరలేక, కట్టుకున్నవాడితో అన్నీ మరిచిపోయి ఉండలేక నా యవ్వనాన్నంతా ఈ నాలుగు గోడలకూ బలిచ్చాను. నన్ను కట్టుకున్న రోజునే పెళ్ళి మండపంలో నీ తల్లిని చూసి దానివలలో పడిపోయాడు నాయుడు. పారాణీ ఆరకముందే నాకు జీవితఖైదు వేసి, తనుమాత్రం నీ తల్లితో కులికి, ఓ కూతుర్ని కన్నాడు. అతగాడు చేసినదంతా న్యాయం, నేను మాత్రం మనసిచ్చిన వాడితో కలివిడిగా ఉండటం చూసి పరువుపోయిందంటూ, నెత్తీనోరుబాదుకున్నాడు. పంట డబ్బులు ఒచ్చిన రాత్రి ఆస్తినంతా నీకే రాస్తానని బెదిరించాడు. నేను ఊరుకుని ఉంటే నీకే రాసేసి ఉండేవాడేమో, సూర్యం కూడా నా ఆస్తిమీదనే ఆశపడ్డాడని తెలిసాకా అతగాడి మీద మనసు విరిగిపోయింది.
నా బ్రతుకులో జరిగేది ఏదీ నాకు నచ్చలేదు. అందుకే అంతా నాకు నచ్చినట్టు చేసుకున్నాను. అందుకు అడ్డం వచ్చిన ప్రతీవాళ్ళనూ తొలగించాను.
“పిన్నీ..... అందర్నీ చంపి, ఇంత ఒంటరితనాన్ని మోస్తూ నువ్వు బాగుకున్న అంతస్తు, రాజభోగం ఇవా! అరిచింది పార్వతి.
“ఎందుకు గట్టిగా అరుస్తావ్, ఒంటరితనమా, కాదు ఇది నా సామ్రాజ్యం, ఇందులో నేను చేసిందే సాసనం. ఇక్కడ నాకు ఎదురొచ్చిన వాళ్ళెవ్వరూ ప్రాణాలతో ఉండరు. “నా చూపు నుండీ తప్పించుకున్నదానివి నువ్వు ఒక్కత్తివే. అప్పుడే నిన్ను కూడా నాకు అడ్డం తొలగించుకుని ఉండి ఉంటే, ఈరోజు ఇలా ఈ రమణమ్మను నిలదీయడానికి వచ్చేదానివే కాదు” అంటూ, వేగంగా ముందుకు వచ్చి పార్వతి గొంతుని తన పదునైన గోళ్ళతో గట్టిగా గోడకు ఆన్చి గట్టిగా నొక్కి పెట్టింది. పార్వతి పుట్టుక, జాతి మీద తనకున్న కసి మరింత రెట్టింపైనట్టు, కొంచెం కొంచెం పట్టు బిగిస్తూ, పిచ్చిదానిలా నవ్వుతుంది రమణమ్మ.
పట్టు తప్పిపోతున్న శరీరంతో వదిలించుకునే ప్రయత్నం చేస్తూ అరిచింది "పిన్నీ... పి....న్నీ" ఉబ్బిపోతున్న నారాలతో ముఖంలో రక్తం చేరుకుని కళ్ళ నుండీ కన్నీళ్ళు జారుతున్నాయి. శరీరంలోని శక్తినంతా కోల్పోతూ బ్రతుకు మీద ఆశ చచ్చిపోయినదానిలా పూర్తిగా రమణమ్మకు వశం అయిపోతుంది.
· * * *
నెమ్మదిగా కళ్ళు తెరచి కిందపడి ఫిడ్స్ తో కొట్టుకుంటున్న రమణమ్మను చూసి తేరుకుని ఆ గదినుండీ బయటకు నడిచింది పార్వతి. తూర్పు దిక్కున సూర్యుడు మణిగాడు. సాయం సంధ్య ముసురుకుంటుంది. ఆ భవంతి మీదా చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల మీదా నల్లని దట్టమైన మేఘం కమ్ముకుంది. ఎక్కడో దూరంగా కీడు సంకిస్తూ తీతువు కూసి, కాసేపటికే నిశ్శబ్దం అయిపోయింది. చుట్టూ గాలి స్తంభించి పోయింది. ఆకు గానీ, గడ్డిపోచగానీ కదలడంలేదు. దూరంగా చెరుకు రసం కాగుతున్న వాసన కొంచెం సేపు బలహీనంగా కొంచంసేపు గాఢంగా చుట్టూ పరిసరాల్ని వ్యాపించింది. పార్వతి చుట్టూ ఆవిరి మేఘంగా కొన్ని క్షణాల పాటు అల్లకుని కాసేపటికే దూరంగా పోయిందా పరిమళం. యమపాశంలా ఉన్న దివాణం వైపు చూస్తూ, తండ్రిని తలుచుకుని గండెల్లోని బాధని కన్నీళ్ళతో నింపేస్తూ రోడ్టు మీదకు నడిచింది పార్వతి.
* * *
పార్వతి తిరిగి వచ్చేసిన చాలా రోజులకి కొడుకుకి ఓ ఉత్తరం వచ్చింది. ఎదురింటి రామం రాసాడు. దివాణంలో దొంగలు పడి, అంతా దోచుకుని కాపలాగా ఉన్న కుక్కల్ని చంపేసారని, రమణమ్మగారిని చంపేసి చాపలో చుట్టి గదిలో మంచంకింద దాచారని, దోపిడి జరిగిన వారానికి గానీ జరిగిన సంగతి బయటకు తెలీలేదని ఆ ఉత్తరం సారాంశం.
*
కొన్నేళ్ళుగా ఈ దివాణంలో వరుసగా జరుగుతున్న చావులు ఆ ఊరి ప్రజల్లో ఒకింత కుతూహలాన్ని మరింత దిగులునూ కలిగిస్తూనే ఉన్నాయి. రెండస్థుల ఆ భవనం రోడ్డుకు వారగా ఉండి చుట్టుప్రక్కల ఇళ్ళన్నింటికీ తలమానికంగా ఉంటుంది. కంచికి చేరని ఎన్నో కథలను, అంతుక్కని రహస్యాలను తనలో దాచుకుని నవ్వూతూ నించున్న ఈ కట్టడం ఓ రహస్యాల పుట్ట. నలుగురు మనుషులు చేరే రచ్చబండ దగ్గరా, రాములోరి గుడి అరుగుమీద, కోతల రాయుళ్ళ నోళ్ళలోనో, దివాణం సంగతులు దొర్లనిదే ఆరోజు సమావేశం చివరిదాకా సాగదనే చెప్పాలి. ఆ ఊరి పెద్ద నాయుడుగారి చావుతోనే దివాణం కళ తప్పిపోయింది. ఆయన ఉన్నప్పుడు ఉన్న రాచఠీవీ ఇప్పుడు లేదు. ఆ మందీ మార్బలం కూడా ఇప్పుడు లేదు. తరాలుగా దివాణాన్ని అంటిబెట్టుకున్న ఒకరిద్దరు పనివాళ్ళు తప్ప. రంగులు మాసిపోయి, దాదాపు పాడుపడి ఉన్న ఈ భవంతి లోపలున్న మనుషులు కూడా ప్రపంచంతో సంబంధం లేనట్టు బ్రతకడం అలవాటు చేసుకున్నారు.
గేటు తీసికుని లోపలికి వెళుతూ వెనక్కు తిరిగి రామాన్ని చూసి పలకరింపుగా చిన్న నవ్వు నవ్వింది పార్వతి. గుమ్మం ముందున్న మాలతీ తీగా, గేటువారగా ఉన్న వినాయకుడి గూడు, వెనగ్గా ఉన్న పెరడు పరిసరాలు అన్నీ పలకరిస్తుండగా, వాటితో ఉన్న జ్ఞాపకాలు తన ప్రమేయం లేకుండానే తలపుకొచ్చాయి. మెట్లు దాటగానే హాలులో ఠీవీగా తెల్లపంచె, పైజామాలో నవ్వుతూ ఉన్న తండ్రి ఫోటోకు కన్నీళ్ళతో నమస్కరించి, వసారాలోకి వచ్చేసరికి గుమస్తా నారాయణ ఎదురైయ్యాడు. చేతిలో ఉన్న గళ్ళ రుమాలు భుజాలమీదకు మార్చుకుంటూ గదిలోంచి బయటకువస్తున్న నారాయణ “పార్వతమ్మా బాగున్నారా, ఇన్నేళ్ళకు గుర్తుకొచ్చామా మేము” ముఖంలో ఆశ్చర్యాన్ని దాచుకుంటూ గరుకుబారిన స్వరంతో పలకరించాడు.
సమాధానంగా చిన్నగా నవ్వింది పార్వతి.
“పిన్నిగారు ఇప్పుడే నిద్రలేచారు లోనికి వెళ్ళండమ్మా”, అని చెప్పి బయటకు వెళిపోయాడు.
వసారాకు పక్కగా ఉన్న పెద్దగుమ్మం గదిలో పందిరి మంచానికి జారబడి కళ్ళు మూసుకుని ఉంది రమణమ్మగారు. పార్వతి కాస్త మొహమాటంగా గడప దగ్గరే ఆగి, “ఆరోగ్యం బావుంటుందా పిన్నీ మీకు” అని పలకరించింది.
కళ్ళు తెరిచి అసలు ఈమధ్యకాలంలో తన ఆలోచనలలో లేని ఈ మనిషి ఎదురుగా నిలుచోవడం చూసి చిన్న బలవంతపు నవ్వు నవ్వింది రమణమ్మగారు. “ఊ.... ఏ ఇలా వచ్చావ్?, “ఏదన్నా”..... ఆమె తరువాత మాట పార్వతికి తెలిసినట్టుగా “అవును పిన్నీ పనుండేవచ్చాను”. పొడిగా కాస్త నొక్కినట్టు మాట పూర్తిచేసింది.
“అది”.... కారణం చెపుతుండంగానే
మరో మాట పెంచకుండానే “పొద్దుపోయింది ఉదయం మాట్లాడుకుందాం”. “లోపలికి వెళ్ళు” అంటూ నౌకరుని పిలిచింది రమణమ్మ.
అతను వచ్చాకా “పూజగది పక్కన ఉన్న పడకగది చూపించు” అని పురమాయించింది.
పార్వతి చేతిలోని బట్టల సంచి అందుకుని లోపలికి నడిచాడు నౌకరు.
పదేళ్ళనాడు రమణమ్మ మాటల్లో, రూపంలో ఉన్న గంభీరతను, వయసు తెచ్చిన పెద్దరికంతో ఎంత పోల్చుకున్నా ఎక్కడా తేడా కనపడటంలేదు. దాయాదులతో కలిసి తనను, తన తల్లినీ కులం తక్కువదంటూ తండ్రి శవం నుండీ, ఈ ఇంటి నుండీ గెంటేయడం గుర్తుకువచ్చింది పార్వతికి. గొంతును ఎవరో బలంగా పిసికేస్తున్నంత బాధ, కన్నీళ్ళను పవిటచెంగుతో కప్పేస్తూ ఆగది దాటివచ్చింది పార్వతి.
మేడ మెట్లు పక్కగా ఉన్న దర్బారు గదికి పెద్ద తాళం వేసి ఉంది. తన తండ్రి బ్రతికున్నప్పుడు వచ్చే, పోయేవాళ్ళతో ఎంతో కోలాహలంగా ఉండే దర్బారు ఇప్పుడు మగత నిద్రలో ఉన్నట్టుగా తోచింది పార్వతికి. హాలు గోడకు తగిలించిన ఏనుగు, పులి, దుప్పి తలలు దాటుకుంటూ వస్తుంటే తండ్రి తన చిన్నతనంలో వాటిని చూపించి భయపెట్టడం, తను జడుసుకుంటే జ్వరం రావడం లీలగా గుర్తుంది. ఏళ్ళు గడిచినా, ఎక్కడా వీసమెత్తు మార్పు రాలేదు ఆ ఇంట్లో, అంతా తన చిన్ననాడు ఉన్నట్టే ఉంది.
· * * *
తెల్లని మేనిఛాయతో, కాస్త పొట్టిగా, లావుగా ఉండే నాయుడుగారు, ఎప్పుడూ ముఖం మీద చిరునవ్వు ముద్రతో, నుదిటిన తిరుచూర్ణం దిద్ది, భుజాలమీదుగా కండువా వేసుకుని, తలపాగాతో ఠీవీగా బండిదిగేవారు. వందల ఎకరాల మాగాడీకీ, రైసుమిల్లులకు యజమాని అయినా ఎక్కడా గర్వం పోకడ లేకుండా, శాంతంగా ఉండేది ఆయన స్వభావం. నాయుడుగారి సాయం కోరి వచ్చే ఊళ్ళో వారికి ఏవేళన్నా కాదనకుండా సాయపడేవారు. ఆయన హయాంలో వ్యవసాయం, రాజకీయం, విందులు, వినోదాలతో ఎప్పుడూ కోలాహలంగా ఉండేదా భవంతి. నాయుడిగారి మొదటి భార్య రాజేశ్వరమ్మకు పిల్లలు పుట్టకపోవటంతో తన పిన్నికూతురైన రమణమ్మను భర్తకిచ్చి రెండో పెళ్లి చేసింది. రెండు పెళ్ళిళ్ళు చేసుకున్నా ఒక్కరికీ పిల్లలు కలగకపోడంతో చివరికి ఆయనకు మిగిలిన ఒక్కగానొక్క సంతానం ఈ కళావంతుల పిల్ల పార్వతే అయింది. కూతురంటే అమితమైన ప్రేమ ఉన్నా అందరిలోనూ తన బిడ్డగా పరిచయం చేయలేకపోయారు నాయుడుగారు. ఎప్పుడన్నా కూతురు మీద మనసుకలిగితే వెళ్ళి చూసివచ్చేవారు. కుదరనప్పుడు బండి పంపి పార్వతిని దివాణానికే పిలిపించేవారు. వయసుకు రాగానే పార్వతికి వరసకు మేనమామ నిచ్చి పెళ్ళి చేసారు. ఆస్తిలో భాగం ఇచ్చి, కూతురికి ఏలోటూలేకుండా చూసుకోవాలన్న కోరిక నాయుడుగారికి ఉండేది. ఆయన పోయాకా అంతా తలకిందులైపోయింది.
తండ్రి చనిపోవడంతోనే ఆయనతోనూ, ఆ దివాణంతోనూ పార్వతికి పూర్తిగా సంబంధం తెగిపోయింది. అప్పుడప్పుడూ పుట్టింటి సంగతి గుర్తుకు వచ్చినా ఇక్కడ తనకు మిగిలింది ఏమీలేదని, ఓ పరాయి భావన చుట్టూ అల్లుకుంటున్న ఊహలేనని అనిపించి ఏడుపు ఆగేది కాదు. గది ముందుకు రాగానే నౌకరు చేతిలో సంచి అందుకుని అతన్ని పంపేసింది, స్నానం చేసి మంచం మీద వాలిపోయింది. మనసును మెలిపెడుతున్న ఆలోచనలతో కాస్త ఆలస్యంగానే భోజనాల గదికి వచ్చింది పార్వతి.“ఎప్పుడనగా బయలుదేరావో ఏమో త్వరగా భోజనానికి కూచోమ్మా వడ్డించేస్తాను” అంటూ నేలమీద అరిటాకులు పరిచింది వంటమనిషి. దీపాల కాంతిలో మెరిసిపోతున్న గదులన్నీ చూసుకుంటూ వస్తున్న పార్వతికి పై అంతస్తులోని తండ్రిగది దగ్గర చీకటిగా ఉండటం గమనించి మెట్లకింద ఉన్న లైటు వేసి వచ్చింది.“అలా ఉండనీలేమ్మా, చాలారోజులుగా అటు మసిలేవారు లేక లైటు వేయడం లేదు”. కాస్త సాగదీస్తూ చెప్పింది వంటామె. పార్వతి మనసు నొచ్చుకుంది. మౌనంగా వెళ్ళి భోజనానికి కూర్చుంది. అవే వంటకాలు ఏం మార్పులేదు, అదే కారం పెట్టిన వంకాయ కూర, దొండకాయ వేపుడు, పప్పు, నెయ్యి, గడ్డ పెరుగు అవే వంటలు.
“పిన్ని భోజనం చేసారా”
“లేదమ్మా చానాళ్ళుగా రాత్రిపూట భోజనం మానేసారు . రాత్రికి కాసిని పాలు మాత్రమే తీసుకుంటారు. అదికూడా ఒకొక్కప్పుడు ఉండదు”. పొడిగానే సమాధానం.
త్వరగా భోజనం కానిచ్చి పెరడులో చేతులు కడుక్కుంటూ చూసింది, చలిగాలి జోరుగా వీస్తుంది. దూరంగా ఉన్న పసుల కొట్టం దగ్గర ఎండిపోయిన చెరుగు గడలతో అప్పన్న చలిమంట కాగుతున్నాడు. చిన్నతనంలో అతనితోనే ఆడుకుంది. ఇలానే చలిమంటలు కాగింది. చిక్కని వెన్నెల్లో ఆవులన్నీ వెండి కొండల్లా మెరుస్తున్నాయి. పెరడంతా పసూల ఎరువుతో చల్లిన కళ్ళాపి చల్లి, ముగ్గులతో అందంగా ఉంది. దాయలు మీద కాగుతున్న పాల వాసన ఆ పరిసరాలని మత్తుగా కమ్మేసింది.
“ఎప్పుడొచ్చారమ్మా, బువ్వ తిన్నారా” ఆప్యాయంగా పలకరించాడు అప్పన్న. “ఆ అయ్యింది అప్పన్నా, నువ్వు తిన్నావా”.
“ నాకు మాణిక్యం ఇంతకితం గిన్నెలో పెట్టి పోయింది, ఆకలవగానే తింటానలే. “అయ్యగారు, పెదపాప, బాబుగారు ఎల్లాగున్నారమ్మా” ఆత్రంగా అడిగాడు అప్పన్న.
“అందరూ బాగున్నారు అప్పన్నా, నువ్వెలా ఉన్నావ్”
“నాకేంటమ్మా దిట్టంగా ఉన్నాను.
“ఇంకేంటి అప్పన్నా, దివాణం సంగతులు”
“నాకేటి తెలుత్తాయమ్మా, ఏదన్నా ఆ వంటామె, నాగన్నలే చెప్పాలి, గుమస్తా నారాయణ బాబు ఈ కులంతక్కువోడితో మాట కలపడు కదా ”. నొచ్చుకుంటూ చెప్పాడు అప్పన్న.
“నా సంగతికేం గానీ.....ముందుగా కబురన్నా లేకుండా ఇట్లా ఒక్కళ్ళే ఒచ్చారేటమ్మా” ఆత్రంగా అడిగాడు అప్పన్న.
“బాబుకి ఉద్యోగానికి డబ్బు సర్దమని పిన్నిని సాయం అడుగుదామని వచ్చాను. ఉదయం మాట్లాడమంది”. కాస్త మొహమాట పడుతూనే చెప్పింది పార్వతి.
“అదేటమ్మా, ఇది మీ ఆస్తి, అయ్యగోరు బతికుంటే ఈపాటికి నీ బిడ్డలు మారాజుల్లా ఇక్కడే తిరిగేటోళ్ళు, ఈ మహాతల్లి ఏ గడియలో ఇక్కడ కాలుమోపిందో దివాణం ఒల్లకాడైపోయింది. ఒకరెనక ఒకరు కాటికిపోతానే ఉన్నారు, అందర్నీ తన పొట్టన పెట్టుకుని ఒక్కత్తి రాజ్య మేలుతుంది”. అప్పన్న మాటల్లో కసి ఎగిసిపడుతున్న మంటలతో సమానంగా ఉంది.
అయ్యగోరు పోయాకా వారసులు లేని ఈ దివాణం లెక్కలన్నీ అమ్మగోరే దగ్గరుండి చూత్తన్నారు. అయినోళ్ళందరూ ఒరసగా పోయాకా పిచ్చిపట్టిందని, ఎవరినీ నమ్మడంలేదని వంటామె చెప్పింది. ఆ మధ్య తానాల గదిలో చక్కరొచ్చి పడిపోతే పట్నం నుండీ డాక్టరుబాబుని పిలిపించి సూపించారంట, మనువుకి ముందే ఆమెగోరికి మూర్చరోగం ఉందని ఊళ్ళో అంటారు. “నేను అయ్యగోరు పోయాకా, దివాణం కేసి పోటంలేదు, ఇన్నేళ్ళలో ఓ నాలుగుమార్లు ఎల్లుంటాను అంతే, పగలంతా పొలంలో ఉండి, సందేళకు ఇదిగో ఈ పశుల కొట్టంలోనే ఉండిపోతాను, ఎందుకో దివాణం కేసి పోబుద్ది కాదు. మీ నాయనగోరు ఎవరికి ఏ అన్నాయమూ చేసి ఎరుగడు ఆయనే పోయాకా ఇక్కడ ఉండబుద్ది కాలేదు కవతం మానేసి పోదారనిపించింది. కానీ, మా తాతా, నాయనా, అంతా చచ్చేదాకా ఇక్కడే కవతమున్నారు. ఆ ఇదితోటే దివాణంలో ఉండిపోయాను. అంత మంచోరికి విషం పెట్టడానికి దానికి చేతులెలా ఒచ్చాయో, ఒక్కోసారి అనిపిత్తా ఉంటాది అమ్మోరికి ఏటపోతును బలిచ్చినట్టు ఆ మహాతల్లి తల నరికేయాలని. మళ్ళీ నన్ను నేనే తమాయించుకుంటాను”. కన్నీళ్ళు ముఖం మీద పడ్డ ముడతల నుండీ కిందకుదిగుతున్నాయి.
“అంతేనా పెద్దమ్మగోరిని పిచ్చిదాన్ని చేసింది, ఆ కటకటాల్లోనే గొలుసులేసి కట్టేవోరు, రాత్రేళ ఆ మిద్ది గదిలోంచి బాధగా అమ్మగోరి మూలుగు ఇనపడేది, అది ఇంటావుంటే కడుపులో కెలికిసినట్టయ్యేది. బిడ్డలు కలగడం లేదని పిన్ని కూతురైన రమణమ్మగోరి నిచ్చి మీ నాయనగోరికి పెళ్ళి చేసింది పెద్దమ్మగోరు. ఆమెగోరు పుట్టింటి నుండీ వత్తా వత్తా అప్పటికే మనసిచ్చిన సూర్యంబాబుని తన ఎంటపెట్టుకుని సారట్టుకొచ్చినట్టు తన కూడా ఈ దివాణానికి పట్టుకొచ్చింది. ఆ బాబుకి అయ్యగోరు నమ్మి దివాణంలో గుమస్తాగిరీ ఇచ్చేరు. ఒమారు అయ్యగోరు ఇద్దరినీ చనువుగా ఉండటం చూసారంట అది మొదలు ఈ సంగతి బయటికి ఎక్కడ పొక్కుతుందో ఏమో అని, ఇద్దరూ కలిసి పెద్దమ్మగోరికి తెలీకుండా కాఫీలో ఇషం కలిపి ఆవిడచేతే మీ నాయనగోరికి ఇప్పించారు. అయ్యగోరు చనిపోయిన్నాడు ఆయనకి ఇషం ఎట్టారని తెలిసాకా, నెపాన్నంతా పెద్దమ్మగోరి మీదకి గెంటేసి, తప్పుకున్నారు. ఏ పాపం తెలీని పెద్దమ్మగోరు మతి చలించిపోడానికి కూడా రమణమ్మగోరే ఏదో పసరుమందు పెట్టారని దివాణం పెద్దపాలేరు మొన్నటేడాది చనిపోయిన నాగన్న అనేటోడు”.
తనకు తెలిసిన సంగతులే అయినా అప్పన్న నోటితో వింటుంటే పొంగుకొస్తున్న కన్నీళ్ళను ఆపడం పార్వతి వల్లకాలేదు.
ఎప్పుడొచ్చిందో ఇద్దరూ మాటల్లో ఉండగా పార్వతికి వెనుకగా వచ్చి నిలబడింది మాణిక్యం “బాగా చలిగా ఉందమ్మా, జలుబు చేస్తుంది. లోపలికి రండమ్మా, కుక్కల్ని వదిలే వేళయింది. రండి పడుకుందురు” అంటూ పలకరించింది.
“ఆ వస్తున్నా”
కుక్కలేమిటి అప్పన్నా?
"అవా! అమ్మగోరు రెండేళ్ళ నుండీ దివాణం కాపలాకి అడివి జాతి కుక్కల్ని తెచ్చి పెంచుకుంటోందమ్మా".
"ఆటికి రోజూ రాజభోగమే. పెద్ద ఇత్తడి పళ్ళాల్లో పాలోసి, నెయ్యి కలిపిన అన్నంతో బాగా మేపి, పగలంతా మండువాలో, సండేళకి దొడ్లో వదిలేత్తారమ్మా. తెల్లార్లు దివాణం చుట్టూ మొరుగుతూ తిరుగుతుంటాయి. ఆటి అరుపులు చుట్టుప్రక్కల ఉన్న పొలాల్లో నక్కల ఊళలకు సమానంగా ఉంటాయి.
చలిమంట అణిగిపోయింది.
" పడుకోమ్మా, బాగా పొద్దోయింది".
అప్పన్నకు చెప్పి తన గదిలోకి వెళ్ళి పడుకున్న పార్వతికి దివాణంలో జరిగిన, జరుగుతున్న సంగతులు మెదడులో తిరుగుతూ ఉంటే కళ్ళు మూసుకుంది.
· * * *
ఉదయాన్నే ఫలహారం అయ్యకా, వంటామె “అమ్మగారు మధ్యాహ్నం భోజనాలు అయ్యకా మిమ్మల్ని కలుసుకోమన్నారమ్మా” అని చెప్పి వెళ్ళిపోయింది.
భోజనం అవ్వగానే రమణమ్మదగ్గరకు బయలుదేరింది పార్వతి. గది తలుపులు వారగా వేసి ఉన్నాయి. గుమ్మం ముందు నిలబడి “పిన్నీ ఉన్నారా” అంటూ పిలిచింది పార్వతి.
లోపలి నుండీ రమ్మంటూ వినిపించింది రమణమ్మ స్వరం. కిటికికి వారగా చిలకాకు పచ్చ బంగారు జరీ చీరలో, జుట్టు విరబోసుకుని టేకు చేతుల కుర్చూలో కూర్చుని ఉంది రమణమ్మ.
“ఊ ఏం పని మీద ఒచ్చావ్” గుర్తుచేస్తున్నట్టు, ఇద్దరి మధ్య మరే సంగతులేవన్నట్టు అసలు విషయం దగ్గరకే వచ్చింది రమణమ్మ.
“మీ మనవడికి మంచి ఉద్యోగం వచ్చింది. అందుకు రెండు లక్షలు కట్టమంటున్నారు. ఇప్పటికిప్పుడు అంతమొత్తం సర్దటం మావల్ల కాలేదు. మిమ్మల్ని సాయం అడుగుదామనే వచ్చాను”.
ఎర్ర బడిన కళ్ళతో “ఏమన్నావ్, నా మనవడా.... ఎవడువాడు, నా మనవడా... ఈ కులం తక్కువది కూతురు, దాని కొడుకు నాకు మనవడు”. గదంతా ప్రతిధ్వనించేలా గట్టిగా నవ్వుతూ “ఇంకెప్పుడూ ఇప్పుడు అన్నట్టుగా మరెవరితోనూ ఈ దివాణంలోవాళ్ళతో, నీవాళ్ళకు చుట్టరికాలు కలపకు. అసలు నీ తల్లన్నా, నీ పుట్టుకన్నా నాకు చెప్పలేనంత అసహ్యం.
ప్రతి వస్తువులోనూ తన హోదాను, దర్జానూ వెతుక్కునే ఆ నాయుడికి వేషాలు కట్టుకునే ఆ కులం తక్కువుది ఏలా నచ్చిందో ఇప్పటికీ నాకు అర్థం కాదు. నాయుడి చావుతోనే పీడాపోయిందనుకుంటే, ఇన్నేళ్ళకు నీ బిడ్డలకు ఆస్తి పంపకాల కోసం వచ్చావా?”
“నన్ను ఎన్ని అన్నా పరవాలేదు, నీ మాటలతో చనిపోయిన వాళ్ళను అవమానపరచకు పిన్నీ. నేను, నా బిడ్డలు ఆస్తిలో వాటాకొస్తామని నువ్వు భయపడక్కరలేదు. నాకెప్పుడూ ఈ ఆస్తి మీద ఆశ లేదు”.
“అంత అవసరం లేనిదానివి, ఇప్పుడు మాత్రం ఏ ముఖంతో వచ్చావ్, సాయం చెయ్యమంటూ”... వెక్కిరింపుగా నవ్వింది రమణమ్మ.
“అవసరం ఉండే వచ్చాను, కానీ అప్పుగా అడిగేందుకు వచ్చాను”.
“అప్పా... నీకా ఏం చూసి ఇవ్వను, నీ మొగుడి గుమస్తా గిరీ చూసా”? గర్వంగా నవ్వింది.
“అవును, నా మొగుడు గుమస్తానే, నీలా అడ్డువచ్చిన వారినందరినీ విషం పెట్టి చంపడం మా ఆయనకు చేతకాదు, అందుకనే గుమస్తాగా మిగిలిపోయాడు. లేదంటే నేనూ ఆస్తి కూడబెట్టేదాన్ని”. లోపలి బాధను మాటల రూపంలో అనేసింది పార్వతి.
“అవును విషం పెట్టాను. అరవై ఏళ్ళ ముసలాడికి పదహారేళ్ళ పడుచుపిల్లను అంటగట్టి, నాకలలను, నా కోరికలను నాశనం చేసింది నా అక్కగారు, ఈ నిర్భంధపు బతుకు బ్రతకమని ఈ ఆస్తినీ, ఈ అధికారాన్ని నా వాళ్ళకు ఎరగా వేసి నా బ్రతుకు నాశనం చేసింది. ప్రేమించిన వాడికి దగ్గరకు చేరలేక, కట్టుకున్నవాడితో అన్నీ మరిచిపోయి ఉండలేక నా యవ్వనాన్నంతా ఈ నాలుగు గోడలకూ బలిచ్చాను. నన్ను కట్టుకున్న రోజునే పెళ్ళి మండపంలో నీ తల్లిని చూసి దానివలలో పడిపోయాడు నాయుడు. పారాణీ ఆరకముందే నాకు జీవితఖైదు వేసి, తనుమాత్రం నీ తల్లితో కులికి, ఓ కూతుర్ని కన్నాడు. అతగాడు చేసినదంతా న్యాయం, నేను మాత్రం మనసిచ్చిన వాడితో కలివిడిగా ఉండటం చూసి పరువుపోయిందంటూ, నెత్తీనోరుబాదుకున్నాడు. పంట డబ్బులు ఒచ్చిన రాత్రి ఆస్తినంతా నీకే రాస్తానని బెదిరించాడు. నేను ఊరుకుని ఉంటే నీకే రాసేసి ఉండేవాడేమో, సూర్యం కూడా నా ఆస్తిమీదనే ఆశపడ్డాడని తెలిసాకా అతగాడి మీద మనసు విరిగిపోయింది.
నా బ్రతుకులో జరిగేది ఏదీ నాకు నచ్చలేదు. అందుకే అంతా నాకు నచ్చినట్టు చేసుకున్నాను. అందుకు అడ్డం వచ్చిన ప్రతీవాళ్ళనూ తొలగించాను.
“పిన్నీ..... అందర్నీ చంపి, ఇంత ఒంటరితనాన్ని మోస్తూ నువ్వు బాగుకున్న అంతస్తు, రాజభోగం ఇవా! అరిచింది పార్వతి.
“ఎందుకు గట్టిగా అరుస్తావ్, ఒంటరితనమా, కాదు ఇది నా సామ్రాజ్యం, ఇందులో నేను చేసిందే సాసనం. ఇక్కడ నాకు ఎదురొచ్చిన వాళ్ళెవ్వరూ ప్రాణాలతో ఉండరు. “నా చూపు నుండీ తప్పించుకున్నదానివి నువ్వు ఒక్కత్తివే. అప్పుడే నిన్ను కూడా నాకు అడ్డం తొలగించుకుని ఉండి ఉంటే, ఈరోజు ఇలా ఈ రమణమ్మను నిలదీయడానికి వచ్చేదానివే కాదు” అంటూ, వేగంగా ముందుకు వచ్చి పార్వతి గొంతుని తన పదునైన గోళ్ళతో గట్టిగా గోడకు ఆన్చి గట్టిగా నొక్కి పెట్టింది. పార్వతి పుట్టుక, జాతి మీద తనకున్న కసి మరింత రెట్టింపైనట్టు, కొంచెం కొంచెం పట్టు బిగిస్తూ, పిచ్చిదానిలా నవ్వుతుంది రమణమ్మ.
పట్టు తప్పిపోతున్న శరీరంతో వదిలించుకునే ప్రయత్నం చేస్తూ అరిచింది "పిన్నీ... పి....న్నీ" ఉబ్బిపోతున్న నారాలతో ముఖంలో రక్తం చేరుకుని కళ్ళ నుండీ కన్నీళ్ళు జారుతున్నాయి. శరీరంలోని శక్తినంతా కోల్పోతూ బ్రతుకు మీద ఆశ చచ్చిపోయినదానిలా పూర్తిగా రమణమ్మకు వశం అయిపోతుంది.
· * * *
నెమ్మదిగా కళ్ళు తెరచి కిందపడి ఫిడ్స్ తో కొట్టుకుంటున్న రమణమ్మను చూసి తేరుకుని ఆ గదినుండీ బయటకు నడిచింది పార్వతి. తూర్పు దిక్కున సూర్యుడు మణిగాడు. సాయం సంధ్య ముసురుకుంటుంది. ఆ భవంతి మీదా చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల మీదా నల్లని దట్టమైన మేఘం కమ్ముకుంది. ఎక్కడో దూరంగా కీడు సంకిస్తూ తీతువు కూసి, కాసేపటికే నిశ్శబ్దం అయిపోయింది. చుట్టూ గాలి స్తంభించి పోయింది. ఆకు గానీ, గడ్డిపోచగానీ కదలడంలేదు. దూరంగా చెరుకు రసం కాగుతున్న వాసన కొంచెం సేపు బలహీనంగా కొంచంసేపు గాఢంగా చుట్టూ పరిసరాల్ని వ్యాపించింది. పార్వతి చుట్టూ ఆవిరి మేఘంగా కొన్ని క్షణాల పాటు అల్లకుని కాసేపటికే దూరంగా పోయిందా పరిమళం. యమపాశంలా ఉన్న దివాణం వైపు చూస్తూ, తండ్రిని తలుచుకుని గండెల్లోని బాధని కన్నీళ్ళతో నింపేస్తూ రోడ్టు మీదకు నడిచింది పార్వతి.
* * *
పార్వతి తిరిగి వచ్చేసిన చాలా రోజులకి కొడుకుకి ఓ ఉత్తరం వచ్చింది. ఎదురింటి రామం రాసాడు. దివాణంలో దొంగలు పడి, అంతా దోచుకుని కాపలాగా ఉన్న కుక్కల్ని చంపేసారని, రమణమ్మగారిని చంపేసి చాపలో చుట్టి గదిలో మంచంకింద దాచారని, దోపిడి జరిగిన వారానికి గానీ జరిగిన సంగతి బయటకు తెలీలేదని ఆ ఉత్తరం సారాంశం.
*
